عاشیق حسن اسکندری

حسن اسکندری
قوپوز
زمینهٔ کاری	عاشیق
زادروز	۲ بهمن ۱۳۲۶ روستای اوزوم‌کاللا منطقه قره داغ
پدر و مادر	آقا خان و شاه بگیم
ملیت	ایرانی

حسن اسکندری از عاشیقهای معروف دورهٔ معاصر است.

طرلان اسکندری، معروف به حسن اسکندری، دوم بهمن سال ۱۳۲۶ در روستای اوزوم‌کاللا ناحیه قره داغ به دنیا آمد. از سال ۱۳۳۵ در تبریز به فرشبافی مشغول شّد و از سال ۱۳۴۳ در تهران به نانوائی پرداخت. در سال ۱۳۴۸ به تبریز بازگشته و نزد عاشیقهای دیگر، مانند عاشیق رسول قربانی و عزیز شهنازی، به کار قاوال نوازی و آواز خوانی مشغول شد. بعد از مدتی، به تشویق بالابان نواز معروف، عباس عبادیان، ساز نوازی را یاد گرفت و هنر عاسیقی را پیشه کرده، همزمان نیز در رادیو تبریز به اجرای داستانهای عاشیقی مشغول شد. از سال ۱۳۵۵ کنسرت‌های عاشیق حسن در دانشگاههای ایران پا می‌گیرد و او به محافل روشنفکری وابسته می‌شود. حضور عاشیق حسن اسکندری، عاشیق عبدالعلی نوری و عاشیق قشم جعفری در قهوه‌خانه عاشیقلار آنجا را به محفل روشنفکری تبریز تبدیل کرد. آوازی که حسن به مناسبت آزادی صفر قهرمانیان خوانده معروف است. مطلع این آواز بدینگونه است:

آی قوجامان انسان، داغ تک ویقارلی،		ای پیر انسان مقاوم ایستاده چون کوهی سترگ
گلیری هر یردن سوراغین سنین		از هر گوشه سراغ ترا می‌گیرند.

وابستگی به دانشگاه برای حسن گران تمام شد؛ در اوضاع سیاسی بعد از انقلاب او را از حرفه عاسیقی منع کردند.

مقام هنری عاشیق حسن

• در سال ۱۳۶۴، حسن به همراه چند عاشیق دیگر به جشنواره فجر دعوت شد؛ و این آغازی بود بر ارج گذاری به موسیقی عاسیقی. از آن پس او و گروهش در همه جشنواره‌های فجر حضور یافته و جوایزی دریافت کرده‌اند. در ۱۳۷۰ مقام دوم تکنوازی، در ۱۳۷۵ مقام اول گروهی، در سالهای ۱۳۶۹، ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ مقام اول آوازخوانی را به دست‌آورد. دولت با پی بردن به اهمیت تبلیغی این ژانر موسیقی عاشیقها را به فستیوالهای خارجی فرستاد و حسن نیز در اغلب این برنامه‌ها شرکت داشته‌است. او تاکنون در کشورهای مختلفی چون جمهوری آذربایجان، ژاپن؛ آلمان، انگلستان، فرانسه، هلند، چین، ازبکستان، قزاقستان، اسلواکی، اتریش، اسلوونی، مجارستان، چک وترکیه برنامه اجرا کرده است.
• گروه عاشیق حسن در جشنواره موسیقی آوینیون فرانسه در ۱۳۷۰ به عنوان گروه برگزیده شناخته شد. او در ۱۳۷۵ به عنوان بهترین تنظیم کننده برنامه‌های موسیقی رادیو و تلویزیون و در ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ به عنوان بهترین خواننده و تنظیم کننده برای تولیدات رادیو و تلویزیون انتخاب شد.
• عاشیق حسن به همراه عاشیق رسول قربانی نشان تبریز را دریافت کرده است.
• یازدهم مرداد ماه ۱۳۸۶ در سالن ۲۰۰۰ نفری شهید آوینی فرهنگسرای بهمن شب شعر و موسیقی بمناسبت بزرگداشت ۶۰ مین سال تولد عاشق حسن برگزار گردید. نزدیک به ۲۵۰۰ نفر از علاقمندان فرهنگ و مدنیت آذربایجان شرکت کردند.
• در چهاردهمین جشن سالگرد تأسیس خانه موسیقی، که در ۲۴ مهر ۱۳۹۲ در تالار وحدت برگزار شد، عاشیق حسن اسکندری به عنوان موسیقی کار پیش‌کسوت مورد تقدیر قرار گرفت.
• عاشیق حسن عاسیقی آفرینشگر است. او علاوه بر اجرای موسیقی عاسیقی، دیوانی ترتیب داده که حاوی قوشماها، گرایلی‌ها و تجنیس‌ها و … است. عاشیق حسن در خلق داستان عاشیقی هم دستی دارد. از کارهای او آیلار و ائلدار داستانی» و «عاشیق قشم گوروشو» قابل توجه هستند.
• آراز آراز قان آراز - به یاد صمد بهرنگی از اجراهای جالب عاشیق حسن است. توضیح آنکه این سروده، بعد از غرق شدن صمد بهرنگی، بر مبنای یک افسانه محلی توسط بهمن زمانی ساخته شد و اول بار مراد آقایی آن را خواند.